Z badania przeprowadzonego przez CBOS w maju 2024 roku wynika, że nastroje społeczne są obecnie w Polsce najlepsze w historii. Pod względem materialnym żyje się nam coraz lepiej. Większy odsetek Polaków stać na zakup rzeczy, które wcześniej były dostępne wyłącznie dla wąskiej grupy społecznej. Niestety, duża część naszych rodaków wciąż nie może poradzić sobie z bieżącymi wydatkami – nawet rachunkami za ogrzewanie czy energię elektryczną. M.in. wtedy mowa o ubóstwie energetycznym. Sprawdź, co to znaczy i kiedy jeszcze mamy z nim do czynienia.
Ubóstwo energetyczne – co to jest?
Ubóstwo energetyczne jest problemem społecznym, który obniża jakość życia i może negatywnie wpływać na zdrowie. Osoby nim dotknięte nie są w stanie podołać kosztom ogrzewania czy podłączenia energii elektrycznej. Z tym problemem zmagają się głównie Polacy, którzy mieszkają w starych budynkach, źle ocieplonych, korzystają z nieefektywnych źródeł ogrzewania, a jednocześnie nie posiadają środków na modernizację swoich domów.
W Polsce problem ubóstwa energetycznego występuje głównie zimą, przy niskich temperaturach. Natomiast w ciepłych krajach mieszkańcy mają z nim do czynienia latem, o ile nie mogą sobie zapewnić wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji.
Konsekwencje ubóstwa energetycznego
Obniżenie jakości życia idzie w parze z pogorszeniem stanu zdrowia. Z raportu przygotowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny wynika, że 14% respondentów deklaruje odczucie zdrowotnych skutków związanych z problemami z zaspokojeniem podstawowych potrzeb energetycznych. W przypadku takich osób rośnie ryzyko wystąpienia chorób układu ruchu i układu krążenia – odpowiednio o 10,6 i 6%. Wykorzystywanie pieca węglowego zwiększa ryzyko wystąpienia u domowników chorób układu oddechowego o 28%. Takie osoby są również o 49% bardziej narażone na depresję i zaburzenia lękowe.
Ubóstwo energetyczne w Polsce
Polski Instytut Ekonomiczny przygotował raport, w którym pokazuje, jak w 2022 roku wyglądał problem ubóstwa energetycznego w Polsce. Okazuje się, że wówczas gospodarstwa zmagały się z ubóstwem:
- opałowym (dochodowym) – 16-30%,
- strukturalnym (powstaje w wyniku, np. bezrobocia, niskich wynagrodzeń, wysokich cen) – 8-12%,
- komunalnym (przez brak dostępu do odpowiedniej infrastruktury) – 3-5%,
- ukrytym ubóstwem energetycznym (skrajne ograniczanie własnej konsumpcji energii z przyczyn finansowych) – 13-16%.
Badanie przeprowadzono w okresie, kiedy dynamicznie rosły ceny energii. Oto inne wnioski, które płyną z tego raportu:
- 68% gospodarstw domowych martwiło się wzrostami cen energii w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem;
- 66% musiało oszczędzać energię ze względów ekonomicznych;
- 65% zadeklarowało ograniczenie zużycia energii w okresie ostatnich 12 miesięcy;
- 25% gospodarstw zadeklarowało, że czasami ze względów ekonomicznych korzystają z niskiej jakości paliw;
- 7% gospodarstw przyznało się do palenia śmieciami.
Problem ten stał się szczególnie widoczny właśnie w związku z kryzysem energetycznym i wysoką inflacją. Jego rozwiązanie wymaga zmian systemowych. Polska oferuje różne programy, dzięki którym można uzyskać dofinansowanie wymiany pieca czy termomodernizacji budynków.